RODO to skrót, który każdy zna i wie do jakich przepisów się odnosi, jednak w życiu codziennym zabiera on nam sporo czasu w związku z podpisywaniem dokumentów, oświadczeń czy innych zgód związanych z przetwarzanymi danymi osobowymi. Tak naprawdę zbiór przepisów ma chronić prywatność, która do pewnego czasu była przekazywana w różnych celach. Jedynie w urzędzie, pracy czy też innych instytucjach zakładaliśmy, że nasze dane osobowe są względnie chronione.
Nasza prywatność, czyli też dane osobowe, jednak najbardziej zagrożona jest w sieci i to na tyle poważnie, że potrzebę regulacji zagadnienia zauważono na gruncie prawa międzynarodowego, zwłaszcza w Unii Europejskiej czego skutkiem są rozwiązania prawne w zakresie prywatności w cyberprzestrzeni. Powyższe doprowadziło do wejścia w życie ważnego aktu prawnego, tj. ogólnego rozporządzenia o ochronie danych tzw. RODO.
W tym opracowaniu zajmijmy się możliwością ochrony naszych danych osobowych oraz wizerunku przez tzw. bycie „zapomnianym”, czyli usunięciu danych z internetu. Danych, które są dla innych łatwym i szybkim dostępem do informacji o nas, a które znajdują się w sieci. Trzeba być świadomym, że wykorzystanie prawa do usunięcia naszych danych osobowych powinno być realizowane wtedy, kiedy dane te przestają być nam potrzebne lub kiedy ustaje podstawa prawna, z którą związane było ich przetwarzanie.
Skorzystanie z wymienionego prawa przez osoby fizyczne reguluje art. 17 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE, zwanej powszechnie RODO. Rozporządzenie stosowane jest bezpośrednio we wszystkich państwach Unii Europejskiej, w związku z tym administratorzy danych osobowych mają wszędzie te same obowiązki, natomiast osoby których dane są przetwarzane mają te same prawa. Tak więc, jeśli administrator upublicznił dane osobowe, to ciąży na nim obowiązek usunięcia danych ze swoich baz, ale także, biorąc pod uwagę dostępną technologię i koszt realizacji, powinien podjąć działania w zakresie poinformowanie administratorów przetwarzających udostępnione przez niego dane osobowe, o tym że osoba, której dane dotyczą, żąda, by administratorzy usunęli wszelkie łącza do tych danych, również kopie tych informacji lub ich replikacje. Powyższe działanie rozszerza zakres danych w związku z prawem do bycia „zapomnianym”, gdyż dotyczy danych u innych administratorów. Ogólnie rzecz biorąc prawo do bycia „zapomnianym” przysługuje, gdy:
- dane osobowe nie są już niezbędne do celów, w których zostały zebrane;
- osoba, której dane dotyczą cofnęła zgodę na przetwarzanie i nie ma innej podstawy prawnej przetwarzania lub wnosi sprzeciw wobec przetwarzania i nie występują nadrzędne prawnie uzasadnione podstawy przetwarzania;
- dane osobowe były przetwarzane niezgodnie z prawem;
- dane osobowe muszą zostać usunięte aby wywiązać się z prawnego obowiązku przewidzianego w prawie Unii lub prawie państwa członkowskiego, któremu podlega administrator;
- dane osobowe zostały zebrane w związku z oferowaniem usług społeczeństwa informacyjnego oferowanych bezpośrednio dziecku.
Trzeba jednak wiedzieć, że do każdorazowo korzystanie z prawa do „zapomnienia” to kwestia indywidualnego przypadku i nie zawsze ono może zostać zrealizowane. Zdarzyć się może, że nie zdecydują o tym względy i trudności techniczne, lecz okoliczności które nie pozwolą na zastosowanie prawa, wówczas osoba fizyczna nie może usunąć wcześniej upublicznionych danych. Stanie się to wtedy, jeśli naruszałoby to prawo innych osób do korzystania z wolności wypowiedzi lub prawa do informacji. Nie zastosujemy swojego prawa w organach publicznych i instytutach naukowych, które mogą przetwarzać dane osobowe w celach archiwalnych, w celu prowadzenia badań naukowych i historycznych oraz w celach statystycznych. Dodatkowo omawiane dane mogą być nadal przetwarzane również z uwagi na względy interesu publicznego w dziedzinie zdrowia publicznego, jak również możliwe jest przetwarzanie danych w przypadku ustalenia, dochodzenia lub obrony roszczeń.
Prawo do bycia „zapomnianym” to ważna możliwość w zakresie ochrony danych osobowych, znajdująca się w europejskim porządku prawnym, która musi być respektowana. To wpływa w znaczącym stopniu na zmniejszenie bezprawnego wykorzystywania danych osobowych do innych celów niż zostały pozyskane. Dodatkowo za brak przestrzegania przepisów w opisanym zakresie wprowadzono sankcje nakładane przez organ nadzorczy tj. Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, mającego w swej kompetencji nadzorowanie i przestrzeganie obowiązujących w tym zakresie przepisów. Dzięki temu otrzymaliśmy narzędzie do wykorzystania w sporach z administratorami, którzy wcześniej nie usuwali pozyskanych danych ze swoich baz.
