Portal Prawny

Dyrektywy i rozporządzenia Unii Europejskiej

Spis treści

W debacie publicznej bardzo często można usłyszeć o prawie wspólnotowym Unii Europejskiej. Czym tak naprawdę są te akty prawne, przez jaki organ i w jakim trybie są one wydawane? W jaki sposób wpływają one na życie przeciętnego obywatela zamieszkującego jedno z państw członkowskich UE? Odpowiedzi na te pytania pozwolą lepiej zrozumieć wagę tej organizacji dla jakości życia na Starym Kontynencie.

Akty prawne UE: rodzaje.

Akty prawne Unii Europejskiej wydawane są wspólnie przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej, która złożona jest z przedstawicieli rządów wszystkich państw członkowskich. Wyłączną inicjatywę ustawodawczą ma jednak Komisja Europejska, złożona z wysokich komisarzy wybieranych przez Parlament Europejskim, po jednym na każde państwo członkowskie. Akty prawne dzielą się na dwa podstawowe rodzaje. Są to rozporządzenia oraz dyrektywy, w praktyce częściej spotykana jest ta druga forma. Rozporządzenia są to akty prawne mające bezpośredni skutek na terenie całej Unii Europejskiej, stają się automatycznie częścią prawa krajowego każdego z członków. Stosować je można bezpośrednio, bez konieczności transpozycji i ponad obowiązującym prawem lokalnym. Służą ujednoliceniu prawa w szczególnie istotnych kwestiach. Najczęściej jednak wybiera się formę dyrektywy. Działa ona w inny sposób: Unia Europejska zobowiązuje w nich państwa członkowskie do osiągnięcia konkretnego celu. Do określonego terminu każdy kraj ma po prostu obowiązek w ten sposób dostosować swój własny reżim prawny, aby był zgodny z dyrektywami unijnymi. Nazywa się to implementacją i jest jedną z ważniejszych powodów, dla których w Polsce zmienia się okresowo prawo. Regulacje unijne z reguły poprawiają prawa pracownicze oraz prawa konsumenckie.

Państwo nie implementuje dyrektywy: co dalej?

Każde państwo członkowskie ma obowiązek pełnej implementacji dyrektyw w określonym terminie. Co się stanie natomiast jeżeli z różnych powodów któryś kraj nie wypełni swojego zobowiązania? Łatwo wyobrazić sobie sytuację, w której Parlament Europejski uchwalając dyrektywę przyznał jednostkom pewne prawa. Jeżeli owo prawo jest jasno określone i możliwe do bezwarunkowego stosowania, państwo członkowskie odpowiada za szkody wynikłe z faktu, że dyrektywy nie implementowało. Jest to tzw. skutek wertykalny. Jednostka mam więc możliwość domagania się stosownego odszkodowania od państwa członkowskiego. Ważne jednak jest to, że nieimplementowane dyrektywy nie mogą mieć skutków horyzontalnych, a więc między dwiema jednostkami. Mówiąc prościej: jeżeli prawo unijne daje konsumentowi określone prawa, a państwo członkowskie ich nie implementowało to nie odpowiada za to przedsiębiorca. Konsument musi więc zapłacić odpowiednie świadczenie przedsiębiorcy, a później ewentualnie dochodzić wynikłej z tego tytułu szkody od państwa. Mechanizm jest skomplikowany, ale istnieje: dyrektywy więc są implementowane raczej skrupulatnie i dokładnie do krajowych porządków prawnych.

Powiązane artykuły