Generalna zasada mówi, że to pracownik wybiera termin urlopu (według planów urlopów lub po indywidualnym ustaleniu z pracodawcą), ale pamiętajmy, że i od tej reguły są wyjątki (konkretnie dwa), kiedy szef może nas wysłać na przymusowy urlop:
a) gdy pracownik ma zaległy urlop (na przykład za 2019 rok) – należy wiedzieć, że kiedy mamy urlop zaległy za 2019 rok, to wtedy szef ma prawo skierować nas na ten urlop w każdym momencie (zgodnie z artykułem 168 Kodeksu pracy). Więc gdy nakaże nam wykorzystać zaległy urlop – nie mamy wtedy wyboru (również w czasie trwania epidemii).
b) gdy pracownik jest w okresie wypowiedzenia (jeśli został zwolniony przez pracodawcę lub sam złożył wypowiedzenie) – należy wiedzieć, że przepis o obowiązkowym wykorzystaniu urlopu zaległo w trakcie wypowiedzenia istnieje od dawna (to artykuł 167 ze zn. 1 K.p.: „w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik zobowiązany jest wykorzystać przysługujący mu urlop wypoczynkowy, jeśli pracodawca go udzieli”).
Natomiast zadajmy pytanie – co z urlopem za 2020 rok?
Należy wiedzieć, że tarcze antykryzysowe (numer 1 i numer 2) nie zawierają przepisu umożliwiającego pracodawcy nakazanie pracownikowi wykorzystania urlopu za rok 2020. Ale oczywiście pracodawca może to zaproponować pracownikowi, kiedy na przykład firma ma mniej zleceń. Jednak pracownik może zaproponować termin. Warto też wiedzieć, że kiedy firma zawiesiła działalność i wypłaca postojowe (60 procent wynagrodzenia), może proponować pracownikom wzięcie w tym czasie urlopu. Jeśli pracownik wyrazi zgodę, to w czasie urlopu będzie otrzymywał 80 procent wynagrodzenia.
Warto także powiedzieć o tym, że niektóre firmy zmniejszyły wymiar czasu pracy i obniżyły pensje (na przykład o 20 procent), korzystając z przepisów tarczy antykryzysowej numer 2. Pracownicy tych firm mogą korzystać z urlopów wypoczynkowych na dotychczasowych zasadach – na swój wniosek i za zgodą pracodawcy. Ale trzeba wiedzieć, że jest projekt, aby pracodawca mógł w czasie epidemii kierować pracownika na bieżące urlopy. Ciekawe czy taki zapis znajdzie się w tarczy numer 3.
Ważna uwaga – należy wiedzieć, że jeżeli nie wykorzystamy zaległego urlopu (wypoczynkowego) za 2019 rok do końca września 2020 roku, to i tak nam nie przepadnie. Przedawni się dopiero po 3 latach, licząc od końca roku, gdy nabyliśmy do niego prawo, więc będzie to 31 grudzień 2022 rok.”
